Książki o Afryce
Samotny Afrykanin
(Afryka ogólnie)Ranking: ★★★
Autor: Turnbull Colin
Język: polski
Afryka przed przybyciem białego człowieka wyglądała zupełnie inaczej niż dzisiaj. Przed końcem XIX wieku, gdy na dobre dokonał się podział terytorium Afryki pomiędzy mocarstwa a koloniści zaczęli wprowadzać swoje zasady, lokalne społeczności rządziły się swoimi, rodzimymi prawami. Miejsce obalonego ustroju plemiennego zajęło nieznane wcześniej pojęcie narodu, tworząc niebezpieczne luki. Właśnie tej pustce, niedopasowaniu lokalnych tradycji do narzuconych z zewnątrz reguł przygląda się Colin Turnbull w swojej książce. Trzeba jednocześnie zaznaczyć, że książka została wydana po raz pierwszy w 1962 roku, a więc w czasie, gdy Afryka uzyskiwała niepodległość.
Spojrzenie autora na problem jest wyraźnie subiektywne, obciążające kolonizatorów, a zwłaszcza misjonarzy. Colin Turnbull używa w tym celu osobistych doświadczeń z Afryki, głównie z terenu byłego Konga Belgijskiego. Tytułowy samotny Afrykanin to człowiek, który porzucił tryb życia przodków, ale nie nauczył się jeszcze żyć w urządzonym na nowo świecie.
Jak twierdzi autor, celem książki nie było jednak zajęcie jednoznacznego stanowiska, lecz zabranie głosu w dyskusji i pobudzenie do myślenia. Szkoda, że jego głos można dzisiaj znaleźć tylko w antykwariacie.
Czcigodny kacyk Nanga
(Nigeria)Ranking: ★★★
Autor: Achebe Chinua
Język: polski
Lata 60-te w jakimś nienazwanym afrykańskim kraju (z kontekstu można się domyślić, że chodzi o Nigerię). Do miasteczka, w którym mieszka główny bohater powieści - Odili - przyjeżdża Wódz Nanga. Obecnie minister i wielki polityk, kiedyś nauczyciel Odiliego, Wódz Nanga prowadzi wiec wyborczy, podczas którego dochodzi do spotkania i odgrzania starej znajomości. Spotkanie to staje się zarzewiem barwnego splotu wydarzeń, w którym niczym w krzywym zwierciadle Chinua Achebe obnaża nieudolność, korupcję i nadużywanie władzy (czas pokazał, że zwierciadło to nie było wcale takie krzywe). Relacja obu panów, Odiego i Nangi, przechodzi ewolucję, w trakcie której wplątana zostaje również płeć piękna, dzięki czemu powieść zyskuje smaku. Co z tego wynikło niech będzie na razie tajemnicą i zachętą do sięgnięcia po tą książkę.
Piękna Ihuoma
(Nigeria)Ranking: ★★★
Autor: Elechi Amadi
Język: polski
Tak się składa, że znakomita większość książek o Afryce nie została napisana przez Afrykanów. Te jednak, które wyszły spod pióra rodzimych autorów, są wyjątkowe. „Piękna Ihuoma” jest tego kolejnym dowodem.
Elechi Amadi, pisarz wywodzący się z południowo-wschodniej Nigerii, napisał powieść, w której dramatyczne losy bohaterów w urzekający sposób przedstawione są na tle nigeryjskiej wsi. Wsi nie tkniętej palcem cywilizacji zachodu, zaszytej gdzieś w buszu, pełnej przesądów, wierzeń w bogów i przodków.
Główną bohaterką jest tytułowa Ihuoma - nie tylko piękna, lecz również obdarzona cechami czyniącymi z niej kobietę niemal idealną. Dramat powieści zasadza się na relacjach wiążących Ihuomę z mieszkańcami wioski, które skupiają się na drugiej ważnej postaci powieści - młodym chłopaku, zakochanym w Ihuomie po uszy. Wynikłe z tego zwroty akcji dorównują fabule niejednego serialu brazylijskiego, a finał nawet je przerasta.
Nie wszystkim może jednak odpowiadać w ten sposób podana proza. Początek lektury zmusza zaś do wytężenia uwagi i zrozumienia o co tutaj chodzi. Bez względu na to „Piękną Ihuomę” zaliczam do mojego kanonu literatury afrykańskiej.
The Pirates of Somalia
(Somalia)Ranking: ★★★★
Autor: Bahadur Jay
Język: angielski
Pogrążona od ponad dwudziestu lat w wojnie domowej Somalia mało kogo dzisiaj już interesuje. Wiadomości o kolejnych walkach i ofiarach zdążyły znudzić konsumentów informacji, którzy wolą nowe wojny. Tymczasem Somalia puka od czasu do czasu do drzwi globalnej świadomości, oferując swój główny towar eksportowy - piractwo.
Wody Somalii od lat słyną z tego niecnego procederu. Statek-ofiara opanowywany jest przez korsarzy, załoga zostaje zniewolona, statek cumuje u wybrzeży Somalii, następują wielomiesięczne negocjacje, wielomilionowy okup ląduje na spadochronie po czym statek i załoga odzyskują wolność. Tyle usłyszmy z mediów. Jak taka operacja wygląda od podszewki? Kim są piraci? Jak żyją. Na te i inne pytania stara się odpowiedzieć w tej książce Jay Bahadur.
Autor podejmuje wyzwanie w chyba najlepszy możliwy sposób - wybiera się w podróż do Puntlandu (samozwańcza republika na terenie Somalii, na której terenie bazują piraci) by zbadać sytuację na miejscu. The Pirates of Somalia to wnikliwy dokument z tej podróży. Jay Bahadur dociera do ludzi żyjących z piractwa i samych piratów, przebywa w ich miejscach, obserwuje poczynania, analizuje struktury organizacji, przepływy pieniężne, rozmawia z piratami.
Poza doskonałą lekturą, książka odkrywa wiele interesujących aspektów piractwa. Polecam.
Przygody na pustyniach
(Afryka ogólnie, Bliski Wschód)Ranking: ★
Autor: Harvey Gill
Język: polski
Przygoda, pustynia, twardzi ludzie, prawdziwe historie. Słowa z okładki nęcą. Ładna, kusząca okładka to za mało, zobaczmy zatem, co jest w środku. Na niespełna stu pięćdziesięciu stronach autorka opisuje dziesięć przygód (leniuchom podpowiem, że wychodzi średnio piętnaście stron na przygodę), które zdarzyły się na pustyniach w różnych miejscach na świecie. Wśród nich znajdziemy losy T.E.Lawrenca, Ibn Battuty i innych mniej lub bardziej znanych podróżników, okrojone do objętości gimnazjalnej ściągawki. Książka jest właściwie zbiorem streszczeń, w dodatku mało ciekawie napisanych.
Być może „Przygody na pustyniach” adresowane są do młodszej młodzieży (choć książka na taką nie wygląda), mając rozbudzić wyobraźnię i zachęcić do dalszej, właściwej lektury. Zabrakło w niej jednak porządnej bibliografii, odniesień do oryginalnych dzieł trzeba szukać gdzieś w tekście. Za ten brak autorce należy odjąć jeden punkt z oceny.
Nic dziwnego, że książkę można kupić na przecenie za 3.50 zł. To jej miejsce.