Książki o Afryce
Leon Afrykański
(Maroko, Mali, Egipt)Ranking: ★★★
Autor: Maalouf Amin
Język: polski
Na początku trzeba zaznaczyć, że książka jest fikcją literacką, której nie należy mylić z oryginalnym dziełem Leo Africanusa. Książka Amina Maaloufa udaje biografię podróżnika, Leona Afrykańskiego, napisaną w pierwszej osobie, w której bohater opisuje dzieje swojego, bogatego w przygody, życia.
Mimo, że mamy tu do czynienia z fantazją autora, nie jest ona całkowicie wyssana z palca. Akcja książki obraca się wokół prawdziwych losów Leona (jeśli uznać za prawdziwe to, co sam Leon Afrykański napisał). W kolejnych rozdziałach poznajemy kolejne lata życia Africanusa, począwszy od lat młodości w Grenadzie, poprzez lata podróży, aż po uwięzienie i pobyt u boku papieża Leona X.
Przyznaję, że początki lektury były trudne - przeszkadzało mi to, że mam do czynienia z fikcją. Po kilku pierwszych rozdziałach zmieniłem zdanie i przekonałem się do tej ksiązki, gdyż jest to po prostu dobra literatura. Tym bardziej, że oryginalne dzieło Africanusa nie doczekało się jeszcze polskiego tłumaczenia.
Samolot i perły
(Gabon)Ranking: ★★★
Autor: Brouillet Jean-Claude
Język: polski
„Samolot i perły” to w pewnym sensie autobiografia. Jean-Claude Brouillet opisuje większą część swego życia, zaczynając od lat młodzieńczych i francuskiego ruchu oporu aż do życia hodowcy pereł na wyspach Polinezji Francuskiej. Pomiędzy tymi dwoma etapami (z mojego punktu widzenia mniej interesującymi) autor realizował swoje marzenia w Gabonie. Okresowi temu poświęca najwięcej kart książki.
Brouillet trafia do Afryki zaraz po wojnie. Gabon był w tym czasie częścią Francuskiej Afryki Równikowej, w której główną działalnością kolonistów był wyrąb lasów a Libreville było małym miasteczkiem - tak przynajmniej kraj ten w książce jest przedstawiony. Autor z determinacją, zaczynając niemal od zera, tworzy pierwszą w kraju linię lotniczą. Jak mu poszło nie będę zdradzał. Powiem tylko, że jest to ciekawy splot wydarzeń i zbiegów okoliczności.
Jak wspomniałem, jest to niemal autobiografia. Nie jest nią jednak wcale. Brouillet systematycznie omija wątki dotykające jego relacji osobistych. Z książki nie dowiemy się z kim (poza relacjami biznesowymi) się spotyka, jak mu się układa życie poza płytą lotniska. Odniosłem wrażenie, że autor nie ma innego życia, niż to związane z realizowaniem swoich projektów. Gdyby Brouillet dopełnił książkę brakującą tkanką, byłaby być dużo lepsza.
Zagadki Maroka
(Maroko)Ranking: ★★
Autor: Mazel Jean
Język: polski
Zagadki Maroka to książka powstała z fascynacji. Jean Mazel poddał się urokowi kraju, w którym spędził kilkanaście lat - widać to wyraźnie w tej książce, którą chciał zapewne przekonać innych do niezwykłego miejsca, jakim jest Maroko. W kolejnych rozdziałach, autor przedstawia tytułowe zagadki, które sprawiają, że Maroko jest również tajemnicze. Konwencja ciekawa, ale książce czegoś jednak zabrakło.
Wybór „zagadek” z jednej strony sprawia wrażenie przypadkowości, z drugiej wydaje się być wyborem z przymusu. Niepotrzebnie również, moim zdaniem, autor pomieszał zagadnienia naukowe z fantastyką naukową (vide rozdział poświęcony rzekomej lokalizacji Atlantydy). Poza tym, książkę czyta się po prostu trudno. Jean Mazel zachłysnął się Marokiem, ale to za mało, by napisać dobrą książkę.
W służbie czarnych ekscelencji
(Niger)Ranking: ★★
Autor: Szczygieł Bogdan
Język: polski
Kolejna książka Bogdana Szczygła obraca się wokół tematów znanych z innych jego książek (np. „Reportaże Afrykańskie”, „Nieprzespany sen Afryki”) - przygody polskiego lekarza w Afryce. „W służbie czarnych ekscelencji” to książka, w której autor odsłania czytelnikowi przygody związane z kontaktami środowiska lekarskiego z najwyższym aparatem władzy Nigru prezydenta Hamani Diori.
Czuć tu trochę zapach „odgrzewanego kotleta”, książka mogłaby być równie dobrze kolejnym tomem poprzednich dzieł Szczygła. By zmylić czytelnika, autor zrezygnował z narracji w pierwszej osobie, wprowadzając postać Marcina.
„W służbie czarnych ekscelencji” dotyka wydarzeń politycznych, nie podaje zaś konkretnych faktów ani dat. Szkoda, bo moim zdaniem kontekst historyczny dodałby jej wartości. Z rozsianych tu i ówdzie informacji można się domyślić, że autor opisuje wydarzenia z lat 1966-1977, koncentrując się na atmosferze tuż sprzed zamachu stanu z 1974 roku.
Kościół w Afryce
(Afryka ogólnie)Ranking: ★★
Autor: Horoszewicz Michał
Język: polski
Krytyczne opracowanie relacji Kościoła katolickiego z Afryką w połowie XX wieku. Książka została wydana w 1962 roku, w czasach, gdy Kościół stał w głębokiej opozycji wobec ówczesnych władz Polski. Stanowisko to utwierdza Michał Horoszewicz w swojej książce, która na dobrą sprawę jest swoistym atakiem, obnażeniem błędów Kościoła w Afryce, dowodem na ideologiczną współpracę kościoła z mocarstwami kolonialnymi.
Chociaż książka jest wyraźnie spaczona marksistowską retoryką, przedstawia pewne spojrzenie na funkcjonowanie Kościoła katolickiego w Afryce. Zagadnienie to skupia się na konflikcie trzech stron: rywalizującego o wiernych Kościoła, walczącej o niepodległość Afryki i metropolii. Trudna to lektura, którą być może docenią historycy następnych pokoleń.