Dar es Salaam Iringa Mbeya Tunduma Zanzibar

Opis wcześniejszej podróży do Tanzanii w relacji Zanzibar 2012.

---

Wprowadzenie

Kilimandżaro, Zanzibar, Serengeti. Trzy punkty, pomiędzy którymi niejeden ignorant definiuje całą Afrykę. Tanzania jest jednym z większych państw Wschodniej Afryki i poza wymienionymi atrakcjami można tu znaleźć mnóstwo innych niezwykłych miejsc. Tanzania gotowa jest odsłonić nieco swych uroków zwłaszcza po zjechaniu z udeptanej przez turystów drogi (choć nawet na niej nie ma ich tu wielu, z wyjątkiem Zanzibaru oczywiście). Opisana tutaj podróż przemierza Tanzanię w poprzek, od granicy z Zambią do Zanzibaru i choć była to moja trzecia wizyta w tym kraju, ciągle czuję niedosyt, którym karmię plany następnych podróży.

Informacje pochodzą z lutego 2017 roku.

Tanzania w skrócie

• Stolica: Dodoma (około 400 tysięcy mieszkańców)
• Powierzchnia: 2,8 razy większa od Polski
• Ludność: 57,6 milionów (Polska: 38,3)
• Gęstość zaludnienia: 59 osób/km² (Polska: 123)
• Język: angielski
• Najwyższa góra: Kilimandżaro (5895 m n.p.m.)
• Najdłuższa rzeka: Ruvuma (800 km, na granicy z Mozambikiem)

Geografia

Tanzania to kombinacja wielkich jezior, rozległych równinnych wyżyn pokrytych sawanną, kilku rozrzuconych wzdłuż wybrzeża koralowych wysp oraz górującym nad wszystkim Kilimandżaro. Jest to rzecz jasna uproszczenie - poza wspomnianymi wcześniej krajobrazami, Tanzanię cechuje duża różnorodność. Średnia wysokość kraju nad poziomem morza to 1018 metrów. Główne wypiętrzenia terenu znajdują się na północnym-wschodzie, gdzie poza najwyższą górą Afryki można znaleźć kilka innych interesujących wulkanów.

Tanzania stanowi dość zwarty obszar na styku obszarów definiowanych, jako Afryka Wschodnia i Centralna. Od granicy z Ugandą na północy do Mozambiku na południu jest w linii prostej około 1200 km. Jezioro Tanganika od Zanzibaru oddziela dystans około 1000 km.

Tanzania leży we wschodnioafrykańskiej strefie czasowej, przesuniętej o dwie godziny do przodu w stosunku do Polski - południe w Dar es Salaam to dopiero 10:00 w Polsce. Od początku kwietnia do końca października, gdy w Polsce obowiązuje czas letni, różnica ta zmniejsza się do jednej godziny.

Kenia i Uganda stosują ten sam czas, więc podczas przekraczania granic z tymi krajami nie trzeba przestawiać zegarków.

Wjeżdżając do Tanzanii z Rwandy, Burundi, Demokratycznej Republiki Konga, Zambii, Malawi i Mozambiku zegarki trzeba przesunąć o godzinę do tyłu (np. z 12:00 na 11:00).

Szczegółowe informacje o strefach czasowych w Afryce zawarłem na mapie stref czasowych Afryki.

Najdłuższe dni w Tanzanii są w grudniu, gdy widno jest od 5:40 do 19:00. Najkrócej dzień trwa w czerwcu, gdy dzień zaczyna się o 6:10 a kończy o 18:40.

Pogoda

Tropikalny klimat Tanzanii temperuje wysokość nad poziomem morza - na najbardziej wyniesionych terenach temperatury są zdecydowanie mniej dokuczliwe, niż np. na wybrzeżu. Wpływ wilgotnych mas powietrza: od wschodu znad Oceanu Indyjskiego a od zachodu znad Kotliny Konga, jest mniej zauważalny w centrum kraju, przez co obszary te są bardziej suche.

Pory deszczowe nadchodzą wraz z wejściem słońca w zenit, z głównym nasileniem od marca do maja.

• Kiedy jechać do Tanzanii?

  Pora deszczowa jest głównym kryterium w wyborze terminu podróży do Tanzanii. Gdy trwa (od marca do maja) niektóre nieutwardzone drogi, takie jak te w parkach narodowych, mogą być trudno przejezdne a dodatkowo na wyżynach może być zimno.
  Jeśli ktoś nie przepada za upałami i dużą wilgotnością, powinien też unikać okresu od listopada do marca.
  Ze względu na powyższe, najlepszą porą na podróż do Tanzanii jest okres od czerwca do października. Jeśli temperatura i wilgotność, tak jak w moim przypadku, nie stanowi problemu, to okres ten wydłuża się aż do lutego.

Wizy i ambasady

Wizy Tanzanii dla obywateli Polski dostępne są na granicach i kosztują 50 dolarów. Alternatywnie, można wyrobić e-wizę na stronie Tanzania Immigration Department, również za 50 dolarów, ale w tym przypadku do Tanzanii można wjechać tylko przejściami granicznymi w Namanga (Kenia) i Tunduma (Zambia) bądź przylecieć na lotnisko w Dar es Salaam, Kilimanjaro lub na Zanzibar. Czas oczekiwania na wizę elektroniczną to 10 dni. W przypadku obu typu wiz maksymalna długość pobytu wynosi 90 dni. Dostępne są również wizy tranzytowe, ważne 7 dni, za które trzeba zapłacić 30 dolarów.

Wizy państw sąsiednich

Listę z adresami ambasad i konsulatów znajdujących się w Tanzanii można znaleźć na stronie Ministry of Foreign Affairs.

• Burundi
  By wjechać do Burundi potrzebna jest zdobyta zawczasu wiza, na przykład w ambasadzie Burundi w Dar es Salaam (1007 Lugalo Road) albo w konsulacie w Kigomie. Wiza kosztuje około 40 dolarów amerykańskich. Czasami jest również możliwe uzyskanie wizy bezpośrednio na granicy.
• Demokratyczna Republika Konga
  Do wjazdu niezbędna jest wiza, która jest stosunkowo trudna do otrzymania. Na kongijskich przejściach granicznych wizy uzyskane w innym kraju, niż kraj posiadacza paszportu (np. w ambasadzie w Dar es Salaam) mogą być nieuznawane. Demokratyczna Republika Konga posiada ambasadę w Warszawie przy ul. Bobrowieckiej 3. W Dar es Salaam ambasada mieści się przy Malik Road 438. Demokratyczna Republika Konga posiada również konsulat w Kigomie.
• Kenia
  Wizy do Kenii dla obywateli Polski są wymagane i trzeba je załatwić przed wyjazdem bądź kupić wprost na granicy. Dostępne są również wizy elektroniczne, które można wyrobić na stronie eVisa najpóźniej na dwa dni przed wjazdem do Kenii. Wizy upoważniają do pobytu na terytorium Kenii przez okres 90 dni i kosztują 51 dolarów amerykańskich.
  Planując podróż również do Ugandy lub Rwandy warto zainteresować się East Africa Tourist Visa, obejmującą te dwa kraje oraz Kenię. Wizę tą można uzyskać poprzez ambasadę tego państwa członkowskiego, od którego rozpoczniemy podróż, np. przez stronę Ambasady Kenii w Rzymie, jest ona ważna 90 dni, jest typu wielokrotnego (tylko w obrębie Kenii, Ugandy i Rwandy) i kosztuje 100 dolarów.
• Malawi
  Do wjazdu do Malawi potrzebna jest wiza, którą można uzyskać drogą elektroniczną na stronie Malawi e-Visa. Uzyskana w ten sposób wiza ważna jest 90 dni, kosztuje 50 dolarów a jej wyrobienie trwa 5 dni. Wizę można również zdobyć w ambasadzie w Dar es Salaam przy Rose Garden Road. Wiza w ambasadzie kosztuje 100 dolarów, na jej wyrobienie czeka się jeden dzień. Wizy są również osiągalne na głównych przejściach granicznych, gdzie kosztują 50 dolarów (w przypadku braku na granicy odpowiednich naklejek zdarza się, że turystom zezwala się na krótkotrwały wjazd z koniecznością uzyskania właściwej wizy w biurze imigracyjnym w najbliższym mieście).
• Mozambik
  Wizy Mozambiku można kupić za 30 dolarów na granicach lądowych i lotniskach. Można je również uzyskać w ambasadzie Mozambiku w Dar es Salaam przy Garden Avenue. Wizy są ważne na 30 dni pobytu.
• Rwanda
  Do wjazdu do Rwandy konieczna jest wiza, którą można kupić bezpośrednio na granicy lub z co najmniej trzydniowym wyprzedzeniem drogą elektroniczną (e-Visa) poprzez stronę IREMBO. Wizy dostępne są również w Ambasadach Rwandy - w Dar es Salaam przy Msasani Road 50. Wizy uprawniające do 30-to dniowego pobytu na terenie Rwandy kosztują 50 dolarów amerykańskich.
  Na stronie IREMBO można również aplikować o East Africa Tourist Visa, obejmującą poza Rwandą Ugandę i Kenię. Wiza taka kosztuje 100 dolarów i jest ważna 90 dni - jest to wiza typu wielokrotnego (tylko w obrębie Kenii, Ugandy i Rwandy, po wyjeździe do kraju trzeciego wiza traci ważność).
• Uganda
  Wizy Ugandy dostępne są na granicach lub w ambasadach tego kraju (w Dar es Salaam przy Msasani Road 25). Wizy można uzyskać również elektronicznie poprzez stronę Uganda e-Immigration. Wiza trzydziestodniowa kosztuje 50 dolarów amerykańskich.
  Na tej samej stronie można również wyrobić East Africa Tourist Visa, obejmującą poza Ugandą Rwandę i Kenię. Wiza taka kosztuje 100 dolarów i jest ważna 90 dni - jest to wiza typu wielokrotnego (tylko w obrębie Kenii, Ugandy i Rwandy, po wyjeździe do kraju trzeciego wiza traci ważność).
• Zambia
  Wizy Zambii dostępne są bezpośrednio na granicach, jak również w ambasadach (w Dar es Salaam przy Ohio Street 5-6) i kosztują 50 dolarów amerykańskich. Wizy można również wyrobić elektronicznie na stronie Zambia Immigration Department. Poprzez tą samą stronę można również wyrobić wizę KAZA, ważną na Zambię i Zimbabwe łącznie, która kosztuje również 50 dolarów.

Polska ambasada w Tanzanii

Polska placówka dyplomatyczna znajduje się w Dar es Salaam przy Mtwara Road 15. Telefon alarmowy: +255 742 713 423. Adres internetowy: www.gov.pl/web/tanzania.

Dojazd i samoloty

Tanzanię można odwiedzić przylatując doń samolotem lub przyjeżdżając przez jedno z przejść lądowych, również pociągiem. Otwarte są również granice morskie oraz niektóre porty śródlądowe.

• Burundi
  Dwa lądowe przejścia graniczne: w Kabanga na północy Burundi i Manyovu na północ od Kigomy w Tanzanii. Oba dobrze zorganizowane i otwarte od 9:00 do 20:00.
  Do Kigomy można również przypłynąć nieregularnie kursującym promem MV Mwongozo z Bużumbury. Podróż trwa około 14 godzin, obecnie jednak połączenie to jest zawieszone. Alternatywą do tego połączenia są statki towarowe, które również zabierają na pokład pasażerów.
• Demokratyczna Republika Konga
  Pomiędzy Tanzanią a Demokratyczną Republiką Konga nie ma bezpośrednich lądowych przejść granicznych. Istnieje jednak możliwość przedostania się do Kigomy z Kalemie i Uviry - okazyjnych połączeń niewielkimi statkami łodziami należy szukać bezpośrednio w portach.
• Kenia
  Pięć drogowych przejść granicznych, większość otwartych przez całą dobę: Sirari (50 km na wschód od Jeziora Wiktorii), Namanga (na północ od Aruszy), Tarakea (na północ od Kilimandżaro), Holili (na wschód od Moshi) i Horohoro (pomiędzy Mombasą a Tangą).
  Z Kenii do Tanzanii nie ma regularnych połączeń promowych przez Jezioro Wiktorii, jak również morskich z Mombasy na Zanzibar lub Pembę. Pływające na tej trasie żaglowe łodzie towarowe mają zakaz zabierania na pokład turystów.
• Malawi
  Dwa drogowe przejścia graniczne: w Isongole i Kasumulu. Pierwsze z nich jest mniejsze i nie zawsze są tu dostępne nalepki wizowe Tanzanii, po które w razie ich braku należy jechać do Tundumy.
  Z Malawi do Tanzanii można również przedostać się promem przez Jezioro Malawi, choć połączenia te są nieregularne i czasowo zawieszane. Promy i łodzie motorowe pływają z Nkhata Bay w Malawi do Mbamba Bay w Tanzanii.
• Mozambik
  Trzy przejścia graniczne, wszystkie odległe od cywilizacji. Zaczynając od wybrzeża Oceanu Indyjskiego pierwsze to Namoto na południe od Mtwary, gdzie przy wysokim poziomie rzeki Ruvuma można przeprawić się samochodem. Przy niskim stanie wody granicę pokonują tylko małe łodzie, na które wejdzie co najwyżej motocykl. Pozostałe dwa przejścia to stosunkowo nowe mosty: Unity Bridge 1 i Unity Bridge 2.
  Opisany akapit wyżej prom przez Jezioro Malawi w drodze z Tanzanii do Malawi zawija również do dwóch portów w Mozambiku: Cobue i Metangula.
• Rwanda
  Jedyne lądowe przejście graniczne położone jest w Rusomo na moście przez Kagerę. Granica jest zwykle otwarta w tym miejscu przez całą dobę.
• Uganda
  Dwa przejścia graniczne, w Murongo i Mutukula. Mutukula obsługuje większość ruchu i jest otwarte całą dobę.
  Obecnie nie ma żadnych połączeń promowych pomiędzy Ugandą i Tanzanią przez Jezioro Wiktorii.
• Zambia
  Główna droga z Zambii do Tanzanii prowadzi dobrze zorganizowanym przejściem granicznym pomiędzy Nakonde a Tundumą (otwarte od 8:00 do 20:00). Drugie przejście drogowe ulokowane jest pomiędzy Mbalą i Zombe. Ruch jest tutaj mniejszy, lecz drogi doń prowadzące dużo gorsze. Granica ta jest otwarta od 6:00 do 18:00.
  Pomiędzy Mpulungu w Zambii a Kigomą pływa przez Jeziorze Tanganika raz w tygodniu pamiętający Pierwszą Wojnę Światową prom MV Liemba.

Samoloty

Tanzania jest stosunkowo dobrze skomunikowana lotniczo z resztą świata. Poza głównym portem lotniczym w Dar es Salaam - Julius Nyerere International (kod IATA: DAR), możemy jeszcze dolecieć z Europy bezpośrednio do Kilimanjaro - Kilimanjaro International (JRO) i na Zanzibar - Abeid Amani Karume International (ZNZ).

Z Polski nie ma bezpośrednich rejsowych połączeń lotniczych do Tanzanii, sezonowo bywają jednak dostępne przeloty czarterowe na Zanzibar. Bilet rejsowy z przesiadką w dwie strony z Warszawy do Dar es Salaam kosztuje około 650 euro. Czarter na Zanzibar kosztuje niewiele mniej (około 600 euro).

Bezpośrednio do Dar es Salaam z innych państw Afryki można przylecieć między innymi z (ceny biletów w jedną stronę, w euro): Addis Abeby (290), Entebbe (130), Kigali (210), Lusaki (100), Moroni (130) i Nairobi (170). Do Kilimanjaro można dolecieć bezpośrednio między innymi z Addis Abeby (340), Entebbe (170), Kigali (170) i Nairobi (160). Na Zanzibar połączenia są dostępne między innymi z Addis Abeby (250), Johannesburga (180) i Nairobi (190).

Ceny biletów lotniczych ulegają ciągłym zmianom. Ponieważ bilet lotniczy stanowi często największy pojedynczy koszt w budżecie wyprawy warto poświęcić czas na znalezienie najkorzystniejszej oferty. Sposób, w jaki szukam tanich biletów lotniczych do Afryki opisałem na stronie Bilety lotnicze.

Zdrowie

Oficjalnie, tylko przyjeżdżający do Tanzanii z krajów, na których terenie występuje żółta febra (najbliżej w Kenii, Ugandzie, Burundi i Kongu - mapa występowania żółtej febry w Afryce), również w przypadku tranzytu przez takie kraje dłuższego niż 12 godzin, zobowiązani są posiadać dowód szczepienia przeciwko tej chorobie. W praktyce, zasada ta nie obowiązuje na Zanzibarze, gdzie wszyscy przylatujący lub przypływający są sprawdzani, czy posiadają tzw. „żółtą książeczkę” z poświadczeniem szczepienia.

Malaria występują w Tanzanii tylko na terenach położonych poniżej 1800 m n.p.m. Więcej o malarii na stronie Malaria w Afryce.

Potencjalnym zagrożeniem w Tanzanii jest również przenoszona przez komary denga oraz schistosomatoza (bilharcjoza), której przywry czyhają na nurzających się w stojących zbiornikach wody.

Przewodniki, GPS i mapy

Przewodniki

Tanzania jest opisana w kilku przewodnikach w języku angielskim:

• Lonely Planet „Tanzania”, „East Africa” (Kenia, Tanzania, Uganda, Rwanda, Burundi), „Africa” (cała Afryka)
• Rough Guides „Tanzania”, „Tanzania: Zanzibar”
• Footprint „Kilimanjaro & Northern Tanzania”, „Zanzibar & Pemba”
• Bradt „Zanzibar, Pemba, Mafia”

GPS

Mapy do odbiorników GPS dostępne są na urządzenia przenośne (telefony, tablety) oraz urządzenia GPS firm Garmin i TomTom.

Zapis całej podróży w formacie GPX: tanzania.zip (307 KB).

• OpenStreetMap (pod linkiem podgląd mapy)
  Mapa całego świata dostępna na telefony, tablety i urządzenia Garmin. Z map OpenStreetMap korzysta wiele aplikacji, w wersji na Androida polecam OsmAnd. Bogata w szczegóły i za darmo. OpenStreetMap zawiera wszystkie drogi i punkty szczególne tej relacji.
• Tracks4Africa (T4A)
  Zaletą Tracks4Africa jest duża ilość sprawdzonych punktów szczególnych. OpenStreetMap jej w tym jednak nie ustępuje a w niektórych przypadkach przewyższa. Dostępny w Internecie podgląd mapy T4A (z ograniczonym poziomem przybliżenia) przydaje się w planowaniu podróży i zawiera opinie użytkowników dotyczące punktów szczególnych, np. kempingów. Mapa Tanzanii dostępna jest w pakiecie z Kenią, Rwandą, Burundi i Ugandą i kosztuje około 15 euro.
• Garmin Obecnie Garmin sprzedaje mapy zawierające Tanzanię oparte na danych OpenStreetMap, więc trzeba uważać, by nie kupić czegoś, co gdzie indziej jest za darmo.
• TomTom
  Mapa Tanzanii stanowi część zestawu map Afryki Wschodniej, która kosztuje około 70 euro. TomTom podaje, że Tanzania pokryta jest tylko w 19%, więc prawdopodobnie nie będzie to dobry wybór. Podgląd tej mapy dostępny jest na stronie TomTom MyDrive.

Mapy

• Reise Know-How Tanzania, Rwanda, Burundi 1:1 200 000
• Freytag & Berndt Tanzania 1:1 300 000
• National Geographic Tanzania, Rwanda, Burundi 1:1 315 000
• ITMB Tanzania 1:1 370 000
• Nelles Tanzania, Rwanda, Burundi 1:1 500 000
• Michelin 746 - Africa Central & South 1:4 000 000

Zobacz również mapę Tanzanii na Google Maps.

Pieniądze

Oficjalną walutą Tanzanii jest szyling, o symbolu międzynarodowym TZS. Szyling dzieli się na sto senti.

Kursy wymiany:

• 1 USD = 2320 szylingów
• 1 EUR = 2761 szylingów
• 1 GBP = 3096 szylingów

Polskie złotówki są w Tanzanii bezwartościowe. W celach porównawczych można założyć, że 2500 szylingów to 4 złote.

Zwykle nie ma dużego problemu z wymianą pieniędzy. Można to zrobić w bankach oraz punktach wymiany. Powszechne są również bankomaty, które można znaleźć w miastach oraz na głównych przejściach granicznych. Przy wyjmowaniu pieniędzy z bankomatu pobierana jest prowizja w wysokości 4%. Nie ma znaczącej różnicy przy wymianie na szylingi pomiędzy dolarami amerykańskimi a euro (zakładając uprzednią wymianę polskich złotówek na te twarde waluty).

Zagrożenia

Tanzania jest krajem stosunkowo bezpiecznym. Bardzo rzadko zdarzają się incydenty związane z islamskim ekstremizmem, w stosunku do turystów właściwie tylko na Zanzibarze. Bezpośrednie przygranicze z Mozambikiem jest obecnie areną działań prewencyjnych wymierzonych w islamskich ekstremistów operujących na północny tego kraju.

W Dar es Salam nie brakuje kieszonkowców, operujących głównie w zatłoczonych miejscach, w tym na przystankach i minibusach dala-dala.

Skróty najważniejszych wiadomości z Tanzanii publikuję na stronie Wiadomości z Tanzanii.

Język

Językiem urzędowym w Tanzanii obok suahili jest język angielski.

Większość rodzimych języków Tanzanii należy do grupy języków bantu. Najbardziej rozpowszechnione z nich to sukuma (na południowy-wschód od Jeziora Wiktorii), haya (południowo-zachodnie okolice Jeziora Wiktorii), makonde (południowy-zachód przy granicy z Mozambikiem) oraz język nyamwezi na zachodzie kraju.

Internet i telefon

Internet

Wi-Fi w tanich hotelach jest jeszcze mało popularne, choć i tuta powoli sytuacja się poprawia. Dostęp do Internetu można za to znaleźć w kafejkach internetowych. Godzina połączenia kosztuje około 1000 szylingów.

Internet mobilny w Tanzanii kosztuje około 1500 szylingów za 1 GB, w zależności od wybranego operatora i oferty.

Telefon

Międzynarodowy numer kierunkowy do Tanzanii to +255. W kraju jest siedmiu operatorów telefonii komórkowej (w kolejności ilości użytkowników, lista nie zawiera operatorów wirtualnych):

• Vodacom
• Airtel (Zain)
• Tigo
• Halotel
• Zantel
• Smile
• TTCL

Sieć w standardzie 4G dopiero raczkuje - zasięg szybkiego Internetu jest ograniczony do największych miast i sieci Vodacom, Tigo, Zantel i Smile. Lokalna karta SIM kosztuje około 2000 szylingów a przy zakupie niektórych pakietów jest zupełnie darmowa. Nabycie karty SIM wiąże się z rejestracją - odbywa się to w punkcie zakupu i wymaga podania danych z paszportu.

Minuta połączenia do Polski z lokalnej karty SIM kosztuje około 1800 wysłanie SMS-a 180 szylingów.

Wszyscy polscy operatorzy telefonii mobilnej oferują połączenia roamingowe z Tanzanii. W zależności od operatora minuta połączenia do Polski kosztuje od 6 do 10 złotych, wysłanie SMS-a od 1,50 do 2 złotych. Połączenia przychodzące z Polski kosztują od 4 do 8 złotych, odbieranie SMS-ów jest bezpłatne.

Komunikacja

Podróż przez Tanzanię bywa niewygodna i długa, dostarczając klasycznych afrykańskich wrażeń. Komunikację dalekobieżną zapewnia flota autobusów, w kilku miejscach uzupełniona koleją żelazną. Pomiędzy kontynentem a wyspami Zanzibaru, jak również na Jeziorach Wiktorii i Tanganika kursują regularne promy.

W Tanzanii obowiązuje ruch lewostronny. Litr benzyny bezołowiowej 95 kosztuje 1850, a oleju napędowego 1790 szylingów.

• Autobus

  Spektrum jakości podróży autobusem rozciąga się od komfortu do cierpienia. Z dołu skali są wysoko zawieszone autobusy z twardymi kanapami, na których siedzi po trzy osoby a czasem i więcej. Szczęśliwie, tanzańska przeciętna to średnio wygodne pojazdy, w których z reguły nigdy nie działa wszystko na 100% a podróż jest znośna.
  Tylko w najlepszych firmach można zarezerwować bilety przez Internet. Wszystkie inne walczą o klienta pojawiającego się na dworcu autobusowym, wspomagane przez nieraz agresywnych naganiaczy. W parze z ceną i wygodą idzie także punktualność. Tanie autobusy nie odjadą bez kompletu pasażerów, nawet jeśli sprzedawca biletu obiecuje rychłe wyruszenie w drogę.
  Linki do kilku firm autobusowych, na których można podejrzeć ceny i rozkłady jazdy: Abood, Dar Lux, Kidia One, JMC Express, Shabiby.

• Minibus

  Na krótszych trasach, ale i również pomiędzy większymi miastami można podróżować minibusem. Tak, jak w przypadku większych autobusów i tu rozpiętość cen i komfortu jest duża. Pomiędzy dużymi miastami, na popularnych trasach można czasami znaleźć oferty tzw. shuttle - wygodnych minibusów odbierających klientów spod drzwi i rozwożących ich potem do finalnych destynacji. Drugi koniec skali to zatłoczone dalla-dalla, czyli klasyczne afrykańskie minibusy odjeżdżające po skompletowaniu pasażerów.

• Pociąg

  Pociąg jest wolniejszym sposobem na podróż po Tanzanii. Kraj przecinają dwie nitki kolei. Pierwsza to TAZARA, łącząca Dar es Salaam z Zambią. Pociąg na tej trasie zatrzymuje się między innymi w Mbeya i Tunduma. Komfort podróży zależy od klasy: dostępne są dwie klasy sypialne i dwie z miejscami siedzącymi. Podróż z Dar do Mbeyi trwa 26 godzin.
  Druga nitka - Tanzania Railways Corporation (TRC) - łączy Dar es Salaam z Kigomą z odgałęzieniem z Tabory do Mpandy i Mwanzy. Podróż z Dar do Kigomy trwa rozkładowo 18 godzin. Dostępne są tylko dwie klasy: zwykła i deluxe (tylko w niektórych połączeniach z Dar do Kigomy).

• Prom

  Promy pasażerskie kursują po wodach jezior Wiktorii (z Bukoby do Mwanzy), Tanganika (z Kigomy do Mpulungu w Zambii) i Malawi (z Itungi do Mbamba Bay i dalej do Malawi). Połączenia te są często zawieszane, o ich dostępność najlepiej pytać bezpośrednio w porcie.
  Na wyspy Oceanu Indyjskiego - Zanzibar i Pembę - można dopłynąć promami z Dar es Salaam i Tangi. Tylko połączenie z Dar es Salaam na Zanzibar jest regularne i codzienne. Promy pomiędzy Tangą a Pembą oraz Pembą i Zanzibarem są rzadsze.

• Samolot

  Podróżując samolotem przez Tanzanię można zaoszczędzić sporo czasu i wrażeń w porównaniu do podróży lądowej. Po tanzańskim niebie operuje kilku przewoźników, część z nich skupia się na obsłudze ruchu turystycznego związanego z safari w parkach narodowych.
  Największą siatkę krajowych połączeń oferują Air Tanzania, Auric Air, Coastal Aviation i Precision Air. Mniejsi przewoźnicy skupiają się wokół lotnisk regionalnych: Aruszy (Air Excel, Flightlink, Regional Air) i Zanzibaru (ZanAir).
  Przelot w jedną stronę z Kigomy do Dar es Salaam kosztuje około 120 a z Dar es Salaam na Zanzibar 50 dolarów.

Hotele

Tanie hotele w Tanzanii nie oferują w zamian zbyt wiele ale jest ich stosunkowo dużo, więc łatwo jest podróżować z niskim budżetem. Z reguły pokoje wyposażone są w moskitiery. Oczekujący większych wygód również zaspokoją swoje potrzeby, gdyż nie brakuje hoteli ze średniej półki. Ceny zakwaterowania na Zanzibarze są wyższe niż na kontynencie.

Nocleg w tanim hotelu, w pokoju dwuosobowym kosztuje około 30 tysięcy szylingów. Na Zanzibarze za to samo zapłacimy co najmniej 15 dolarów.

W Tanzanii można znaleźć głównie dwa rodzaje gniazdek elektrycznych - południowoafrykańskie, z dużymi okrągłymi bądź kwadratowymi bolcami, do których potrzebne są przejściówki. Czasami zdarzają się również gniazdka typu europejskiego. Napięcie w sieci wynosi 230V, 50Hz.

Jedzenie i zakupy

Klasyczna kuchnia Tanzanii oparta jest na ugali, czyli gęstej, mącznej papce znanej bardziej na południe pod nazwą nsima, sadza czy pap. Ugali nie ma monopolu na zajęcie połowy talerza, równie często wypełnia je makaron, ryż lub frytki.

Tanzanię wyróżnia kulinarnie różnorodność spowodowana fuzją kultur rodzimie afrykańskich z arabskimi i indyjskimi. Najwyraźniej widać to na Zanzibarze oraz w Dar es Salaam. Dodając do tego obfitość owoców morza na wybrzeżu można śmiało obrać Tanzanię za dobry cel kulinarnych podróży.

Kilimanjaro, Safari i Serengeti to trzy filary podpierające świat tanzańskich piwoszy. Są to dobre piwa, świetnie akcentujące zakończenie dnia po podróży. Poza nimi można spotkać mniej popularne specjały, jak Balimi, Bia Bingwa i Ndovu oraz dostępne w innych krajach regionu Castle, Guinness, Pilsner, Stella Artois i Tusker.

• Zakupy

  Wszystkie ceny w szylingach.
  Zakupy w sklepie lub na ulicy: szaszłyk - 1000, trzy banany - 500, pączek lub samosa - 250, mała butelka wody lub cola - 500.
  W restauracji: śniadanie - od 6000 do 12000, danie główne - od 3000 do 12000, woda lub cola - od 1000 do 1500, piwo od 2500 do 6000.

---

Tunduma

Tunduma przylega do Zambijskiej granicy i jest albo pierwszym albo ostatnim przystankiem w Tanzanii. Po stronie Zambii, podobne wielkością Nakonde wydaje się być nieco znośniejszym przygranicznym miasteczkiem, choć nie jest to duża różnica. Granica jest wyposażona w dwa bankomaty i kantor wymiany walut.

• Hotele

  Wzdłuż głównej drogi rozsianych jest kilka hoteli oferujących tanie łóżka. Zaczynając od granicy są to między innymi Mwakaleli Guesthouse, Moscow Guesthouse, New Victoria Guesthouse, Masebe Guesthouse, Florida Hotel i Triple 8 Royal Inn.

• Komunikacja

  O ile samą granicę z łatwością pokonuje się pieszo, to przystanek, przy którym zatrzymują się autobusy z Mbeya oddalony jest od granicy o nieco ponad dwa kilometry. Jeśli piechotą jest to za daleko odcinek ten pomagają pokonać motoriksze.
  Minibus do Mbeya kosztuje 4000 szylingów, przejazd trwa około trzech godzin.

Mbeya

Spore miasto na skrzyżowaniu szlaków położne pośród malowniczych wzgórz. Mbeya sama w sobie nie jest dużą atrakcją ale podróżując nieśpiesznie można spędzić tu kilka dni eksplorując okolice.

Około 10 km w linii prostej na południowy-wschód od miasta wznosi się wulkan Ngozi z malowniczym jeziorem w kraterze. Po przeciwległej stronie miasta podobnym celem wędrówki może być Mbeya Peak. Obie góry są dostępne z wykorzystaniem transportu publicznego i własnych nóg.

• Hotele

  Tuż przy dworcu autobusowym w New Millennium Inn najtańsze pokoje kosztują 15 tysięcy szylingów. Pomimo centralnego położenia jest to cichy i schludny hotel z darmowym i szybkim Wi-Fi. Podobny standard oferuje położony niecały kilometr od dworca autobusowego Warsame Guest House - pokój jednoosobowy kosztuje tutaj 8, dwójka bez łazienki 10 a z łazienką 13 tysięcy. Do placu autobusowego przylega Matamba Guest House, gdzie prawdopodobnie jest jeszcze taniej.
  Wyższy standard proponuje Mbeya Hotel, z jedynkami za 60 i dwójkami 80 tysięcy szylingów.
  Najbliższy kemping znajduje się w Karibuni Center prowadzonym przez Mbalizi Evangelistic Church w południowej części miasta - 10 tysięcy szylingów od osoby. Najtańszy nocleg w prowadzonym przez Karibuni Center guesthousie kosztuje 25 tysięcy szylingów.

• Knajpy

  Restauracja w Mbeya Hotel serwuje dania kuchni lokalnej i indyjskiej. Dania główne kosztują około 10 tysięcy szylingów.
  Spory wybór taniego jadła można znaleźć w okolicach dworca autobusowego oraz w centrum w sąsiedztwie skrzyżowania Market Square i Sisimba St.

• Komunikacja

  Na placu autobusowym w Mbeya przedstawiciele poszczególnych firm zaciekle walczą o klienta, więc trzeba uważać i nie dać się zwieść ofertami pustych autobusów, które jakoby zaraz odjadą. Przejazd do Iringa kosztuje 12 tysięcy szylingów i trwa osiem godzin.
  Autobusy jadące przez Mbeya tranzytem zatrzymują się z reguły na dworcu autobusowym Nane Nane, około 10 km na wschód od centrum.
  Pociągi TAZARA do Dar es Salaam i Zambii zatrzymują się na stacji w Iyunga, około 5 km na zachód od centrum miasta. Bilet do Dar es Salaam kosztuje 33 tysiące szylingów w najtańszej klasie i trwa około 24 godziny.
  Przelot w jedną stronę do Dar es Salaam kosztuje około 230 tysięcy szylingów.

Iringa

Średniej wielkości sympatyczne miasteczko jest dobrym przystankiem w drodze przez Tanzanię. W Iringa jest ciekawy, wart odwiedzenia bazar z sekcją rękodzieła. Po wschodniej stronie miasta wznosi się skała Gangilonga Rock, z której roztacza się piękny widok na Iringę.

• Hotele

  Sporo tanich hoteli znajduje się bezpośrednio wokół placu autobusowego. We wszystkich tutaj wymienionych w cenie jest śniadanie. W Kalenga West Park Hotel najtańszy pokój dwuosobowy kosztuje 50 tysięcy szylingów. Po drugiej stronie ulicy w Anex Staff Inn w dwójce można zatrzymać się za połowę tej kwoty (ale bez bieżącej wody w kranie). W Neema Crafts Guesthouse trochę na północ od bazaru jedynki kosztują 25 a dwójki 45 tysięcy szylingów, noc w dormitierze kosztuje 18 tysięcy.

• Knajpy

  Najlepszy wybór popularnych restauracji jest w parku przy bazarze. Ciekawy zestaw lokalnych dań serwuje na przykład restauracja oparta o kilka stołów i krzeseł o nazwie Twenzetu Tukawinde. Tanzańskie przysmaki można znaleźć również w Neema Crafts Cafe

• Komunikacja

  Przejazd autobusem do Dar es Salaam kosztuje 22 tysiące szylingów i rozkładowo trwa 9 godzin. Autobusy jadące przez Iringa tranzytem zatrzymują się na placu w Ipogoro około 4 km na południe od centrum miasta.
  Samolot w jedną stronę do Dar es Salaam kosztuje 165 dolarów.

Dar es Salaam

Choć oficjalnie stolicą Tanzanii jest Dodoma, to nie ulega wątpliwości, że gospodarcze serce kraju bije w Dar es Salaam. Metropolia potrafi przytłoczyć, zwłaszcza podczas długiego stania w korkach przy wjeździe do miasta. Dar po obraniu z warstw wielkomiejskich jest jednak interesującym miastem, z charakterystyczną atmosferą, w której czuć nieco powiew wschodu i Azji.

Ciekawą atrakcją Dar es Salaam jest bazar rybny w Kivukoni (przystanek DART o tej samej nazwie). Najwięcej dzieje się tutaj rano, po południu ilość sprzedających jest dużo mniejsza. Poza różnorodnością ryb i owoców morza na bazarze są również sekcje z innymi towarami, głównie spożywczymi.

• Hotele

  Tradycyjny dublet tanich hoteli w Dar es Salaam stanowią dwa guesthousy: YWCA i YMCA, oba położone blisko siebie obok poczty w centrum.
  YWCA mieści się w tym samym kompleksie budynków co poczta i poza noclegiem oferuje popularną nie tylko wśród gości hotelowych kantynę oraz Wi-Fi. Jedynki kosztują 20 a dwójki 30 tysięcy szylingów (pokoje z moskitierą, umywalką i głośnym wentylatorem), nocleg w pokoju wieloosobowym 15 tysięcy. Wszystkie ceny ze śniadaniem.
  YMCA dwieście metrów na północ od YWCA ma trochę lepsze i tańsze pokoje, niektóre z balkonami (dwójka 28 tysięcy szylingów)

• Knajpy

  Doskonałe widoki na miasto (i drogie piwo) zapewnia taras Sky Bar na 13 piętrze Hotelu Ramada. Zdecydowanie bardziej lokalne klimaty, tanią strawę i piwo (alkohol sprzedawany jest od 16:00) można znaleźć w barach Georgis i Break Point. Oba to zbiór stolików na świeżym powietrzu pomiędzy blokami, które dzięki prowizorycznemu od nich odizolowaniu tworzą niemal kameralną atmosferę. Bliżej portu polecam kantynę na tyłach St. Joseph Cathedral a jeszcze dalej, przy poczcie kantynę YWCA. Obie kantyny czynne są tylko rano i w porze obiadowej.
  Na bazarze rybnym w Kivukoni trudno oprzeć się pokusie spróbowania oferowanych w tamtejszych garkuchniach dań ze świeżych ryb, które kosztują około 4000 szylingów.

• Komunikacja publiczna

  W 2016 roku uruchomiono pierwszą linię szybkich autobusów miejskich DART, działającą od 5 rano do 23:00. Bilet jednorazowy kosztuje 650 szylingów.
  Wciąż najpopularniejszą formą komunikacji zbiorowej są minibusy dala dala. Minibusy mają na drzwiach wypisane kierunki jazdy (np. przydatny punkt przesiadkowy New Posta w sąsiedztwie poczty w centrum) oraz ceny przejazdu. W godzinach szczytu o miejsce w dala dala trzeba walczyć.
  Ulicami Dar jeździ również sporo taksówek, w których próżno szukać taksometrów. By z nich skorzystać i nie przepłacić kilkukrotnie względem normlanej ceny trzeba się solidnie targować.

• Komunikacja

  Główny dworzec autobusowy Dar es Salaam nosi nazwę Ubungo i leży kilka kilometrów na zachód od centrum miasta. Bilety kupuje się bezpośrednio na dworu, tylko nieliczne firmy, jak np. Dar Express, posiadają biura sprzedaży biletów w centrum (Libya Street, naprzeciw poczty). Sam rdzeń dworca jest w miarę spokojny, gdyż poza podróżnymi wpuszczają tu tylko taksówkarzy. Po wyjściu z dworca przy głównej drodze jest już trochę gorzej i trzeba uważać na wszelkiej maści oszustów (np. takich, którzy zbiegiem okoliczności jadą w tą samą stronę, co my i z kilkoma innymi wyrostkami proponują wspólny przejazd). Przy dworcu, pomiędzy pasami drogi znajduje się przystanek DART linii nr 1, którą można dojechać do centrum. Taksówka w nocy z dworca do centrum kosztuje 15 tysięcy szylingów.
  Bilety promowe na Zanzibar można kupić bezpośrednio w porcie, w biurach poszczególnych przewoźników. Najlepszą firmą jest Azam Marine, z klimatyzowanym biurem i poczekalnią oraz regularnymi i punktualnymi kursami. Jest to też jedyna firma oferująca sprzedaż biletów przez Internet. Jakość okupiona jest jednak najwyższą ceną - bilet w jedną stronę kosztuje 35 dolarów. W porcie należy się zgłosić godzinę przed wypłynięciem. Bilety na promy innych firm można kupić za 20 dolarów lub mniej. Blisko portu znajduje się przystanek DART - Nyerere Square, z którego można dojechać bezpośrednio na dworzec autobusowy Ubungo.
  Stacja kolei TAZARA położona jest mniej więcej w połowie drogi na lotnisko. Stacja TRC (pociągi do Kigomy) znajduje się przy tej samej ulicy co terminal promów na Zanzibar, pół kilometra na zachód.

• Lotnisko

  Julius Nyerere International Airport leży około 11 km na zachód od centrum Dar. Lotnisko posiada trzy terminale pomiędzy którymi trzeba przejść krótki odcinek piechotą. Terminal trzeci obsługuje ruch międzynarodowy, terminal drugi - krajowy. Przy połączeniach krajowych odprawy zaczynają się godzinę, przy międzynarodowych trzy godziny przed wylotem. Na lotnisku jest darmowe Wi-Fi, bankomat (na zewnątrz hali przylotów) oraz punkt wymiany walut (czynny tylko w ciągu dnia).
  Bezpośrednio na lotnisku nie zatrzymują się autobusy i minibusy transportu publicznego - przystanek jest oddalony o około kilometr, przy głównej drodze poza terenem lotniska. Taksówka w środku nocy na lotnisko kosztuje około 30 tysięcy szylingów, w drugą stronę cena wywoławcza to 30 dolarów lub równowartość w szylingach. W godzinach szczytu przejazd może trwać do półtorej godziny.
  Przelot w jedną stronę na Zanzibar kosztuje około 50 dolarów.

Zanzibar

Sercem i stolicą Zanzibaru jest tak zwane Kamienne Miasto (Stone Town) czyli starówka. Jest to zarazem główny węzeł komunikacyjny wyspy, skupisko handlu i biznesu.

Bazar Darajani w Kamiennym Mieście to rozległy, chaotyczny zbiór kramów i przekupniów handlujących głównie artykułami na potrzeby mieszkańców Zanzibaru, jak również turystów. Ci ostatni znajdą tu największy wybór przypraw, mydełek i innego rękodzieła. Pomiędzy cenami lokalnymi a turystycznymi bywa przepaść, więc łatwo jest przepłacić.

Fani Freddiego Mercury pielgrzymują pod dom, w którym Freddy spędził lata młodości. Dom znajduje się w centrum Kamiennego Miasta i jest zamknięty dla turystów, upamiętnia go tylko odpowiedni szyld. Z mojego punktu widzenia ciekawszy jest dom owianego złą sława handlarza niewolników - Tippu Tipa. Dom ten jest obecnie zaniedbany i również dostępny dla turystów tylko z zewnątrz.

Łatwym i satysfakcjonującym celem wycieczek z Zanzibaru jest Prison Island (lokalna nazwa: Changuu) - nieduża wysepka doskonale widoczna nieco z prawej strony patrząc z plaż Kamiennego Miasta. Wycieczki na Prison Island oferują chyba wszystkie hotele za około 25-30 dolarów ale najtaniej, bo za połowę wspomnianej wcześniej kwoty, jest po prostu umówić się z właścicielem łódki bezpośrednio na plaży obok restauracji Mercury's, gdzie cumują swoje łodzie. W cenie kilkugodzinnej wycieczki jest wypożyczenie masek do nurkowania i płetw. Poza nurkowaniem z rurką i plażowaniem na wyspie jest warta odwiedzenia kolonia żółwi olbrzymich - wstęp 4 dolary lub 8400 szylingów.

Kafejkę internetową (Azzuri Internet Cafe) można znaleźć przy New Mkunazini Road blisko zabytkowego budynku targu niewolnikami. Godzina połączenia kosztuje 1000 szylingów. W miejscach publicznych, na przykład w porcie i parku Forodhani Gardens dostępne jest darmowe, publiczne Wi-Fi Zanlink.

• Hotele

  Na Zanzibarze nie brakuje hoteli na każdą kieszeń, choć w porównaniu do kontynentalnej części Tanzanii kieszeń ta musi być nieco zasobniejsza. Na północ od wyjścia z portu (w lewo) Sealand Hotel oferuje wyposażone w klimatyzację jedynki za 35 a dwójki 60 dolarów. Bliżej starej części miasta, w Pyramid Hotel pokoje dwuosobowe kosztują 45 dolarów lub 40 bez klimatyzacji. Jambo Guest House w głębi labiryntu Kamiennego Miasta proponuje jedynki za 25 i dwójki za 35 dolarów wraz z darmowym Wi-Fi. Jest to tylko mały wycinek dostępnych opcji, które sprawdziłem uważając je za najtańsze. Dodatkowo, w mieście jest kilka hosteli oferujących pokoje wieloosobowe, kosztujące około 20 dolarów, np. Lost & Found 57

• Knajpy

  Popularna wśród miejscowych restauracja Passing Show powoli staje się również celem spragnionych lokalnego kolorytu wycieczek turystów. Nadal jest to jednak miejsce służące głownie miejscowym, gdzie można spróbować dobrej kuchni nie płacąc za to fortuny. Lokal o podobnym charakterze o nazwie Al Jabry można znaleźć przy Creek Road, głównej ulicy przyległej do bazaru.
  W obrębie Kamiennego Miasta monopol na knajpy z widokiem mają drogie restauracje, wśród których zasłużenie popularna jest położona blisko portu Mercury's. Kiedyś mekka podróżników - Africa House Hotel - z którego tarasu sącząc złocisty napój pochłaniało się zachody słońca dzisiaj prawie zupełnie stracił charakter. Złocisty napój i zachody słońca pozostały ale na stolikach pojawiły się obrusy, nie spotka się tutaj już wielu plecakowiczów a poza piwem nowi właściciele serwują chińszczyznę.
  Obowiązkowym przystankiem, który wolałbym, by takim nie był i nie utracił charakteru jest Jaws Corner, czyli miniaturowy zaułek starego miasta, przy którym starszy pan parzy kawę. Nie ma tu nawet stolików a kawa kosztuje zaledwie 200 szylingów.
  Atrakcją Zanzibaru są wieczorne stragany na terenie Forodhani Gardens pomiędzy wybrzeżem a fortem. Trudno jest mi polecić to miejsce posiadające znamiona typowej „pułapki na turystów”. Lepiej i taniej jest zjeść gdzie indziej a do Forodhani Gardens wybrać się z aparatem fotograficznym. Spragnionym bazarowej strawy polecam w zamian Bazar Darajani, gdzie kobiety serwują posiłki wprost z garnków. Opcja ta dostępna jest tylko do wczesnego popołudnia.

• Komunikacja

  Po przypłynięciu z Dar es Salaam w porcie sprawdzana jest ważność szczepienia przeciwko żółtej febrze. Bilety promowe dostępne są bezpośrednio w biurach sprzedaży w porcie.